Kabel a przewód – co je tak naprawdę odróżnia?

Kabel a przewód - co je tak naprawdę odróżnia? Dla zwykłego „Jasia" nie ma specjalnej różnicy - oba terminy stosowane są w mowie potocznej zamiennie, więc dla większości przewód czy kabel to po prostu „coś" do podłączania sprzętu elektronicznego.

Wśród specjalistów np. z branży elektrycznej taki językowy lapsus zakrawa na herezję, godną nadziania na pal (elektryczny, oczywiście!). Jeżeli więc chcesz mieć pewność, czy w rękach dzierżysz przewód, czy kabel, zapraszamy na szybkie szkolenie z nazewnictwa!

Czego dowiesz się z tego tekstu?

W poniższym tekście przedstawimy Ci prawidłowy sposób wykorzystywania terminologii dotyczącej kabli i przewodów. Jeżeli zdecydujesz się na tę lekturę, dowiesz się:

• Jaka jest różnica między słowem "kabel" a "przewód".
• Jaka istotna zmiana uregulowała ich znaczenie.
• Gdzie układane są przewody, a gdzie raczej sięga się po kable.

Pochłonięcie tej wiedzy zapewnia nie tylko szacunek wśród specjalistów z branży elektrycznej. Istnieje spora szansa, że lektura ta znajdzie też szersze zastosowanie podczas zakupów. Wynika to z tego, że zamówienie przewodu, gdy tak naprawdę potrzebny Ci kabel sprawi, że na pewno nie będziesz zadowolony z tego, co znajdzie się w Twojej paczce!

Przewód czy kabel?

Najprostszym (a przy tym, zaznaczmy, mocno uproszczonym) sposobem na wyjaśnienie różnicy pomiędzy kablami oraz przewodami jest stwierdzenie, że „każdy kabel to przewód, ale już nie każdy przewód to kabel". Co kryje się pod tą zgrabną myślą?

Otóż — ponownie mocno upraszczając — przewód to niejako to, co stanowi „środek" każdego kabla. To żyła wykonana z materiału przewodzącego (najczęściej z miedzi, aczkolwiek istnieją np. tańsze zamienniki takie jak aluminium), która może, ale wcale nie musi mieć izolację. Kabel to natomiast jedna bądź więcej takich żył dodatkowo chronionych przed uszkodzeniami i zakłóceniami za pomocą powłoki zewnętrznej (wykonanej z np. gwarantującego szczelność polietylenu).

Każda z żył umieszczona we wspólnej powłoce ma własną izolację, a kabel dodatkowo może zawierać ekranowanie, chroniące przed zakłóceniami elektromagnetycznymi. Na rynku dostępne są przewody zarówno pojedynczo ekranowane, jak i „mocniejsze" warianty, zatem kabel oferuje znacznie większą ochronę w tym zakresie.

W przypadku kabla możesz liczyć również na wyższy zakres stosowanych napięć, chyba że sięgnąłeś po wyspecjalizowany wariant przewodu, przystosowany do cięższych zastosowań.

Kable i przewody po modyfikacji oznaczeń produktów: co ta zmiana oznacza?

Co ciekawe, jeszcze do niedawna „kabla" i „przewodu" można było używać zamiennie nie tylko w języku potocznym, gdyż byliśmy w tyle za międzynarodowymi standardami nowego nazewnictwa. Dopiero w 2024, w związku z przystosowaniem terminologii do Międzynarodowego Słownika Elektronicznego (w języku angielskim znanym jako International Electrotechnical Vocabulary, czyli IEV) nastąpiło ujednolicenie nazewnictwa.

Od tego momentu cały zakres produktów dotychczas swobodnie nazywanych przez dystrybutorów kablami czy przewodami, musiał zostać opisany konkretnymi terminami. Zmiana oznacza, że żaden „sprytny" sklep nie może sprzedawać mniej wszechstronnych przewodów jako kabli. Jeżeli więc zamówisz przewód zamiast kabla, możesz winić tylko siebie!

Gdzie stosuje się przewody elektryczne a kable?

Przewody: układane w pomieszczeniach, wnętrzach urządzeń i na krótkich dystansach

Przewody znajdują zastosowanie głównie wewnątrz pomieszczeń, w instalacjach elektrycznych budynków, urządzeń i maszyn. W związku z tym, że wcale nie muszą być wyposażone w izolację, są przeznaczone do środowisk suchych i chronionych, gdzie nie są narażone na uszkodzenia mechaniczne ani działanie wilgoci. Sprawdzają się choćby w rozdzielnicach, oprawach oświetleniowych czy połączeniach między elementami instalacji w budownictwie.

W sprzęcie audio przewody natomiast stosuje się głównie do połączeń wewnętrznych (czyli bezpośrednie umieszczanie wewnątrz urządzeń) i krótkich odcinków — np. między elementami wewnątrz wzmacniacza, kolumny czy miksera. Przykładowo, przewody głośnikowe zapewniają elastyczność i łatwy montaż, a przy krótkich dystansach nie muszą polegać na osłonie ekranu.

Przewody głośnikowe czy sygnałowe w domowych zestawach audio często są cienkie i ich izolacja pozbawiona jest dodatkowej ochrony, gdyż, jak już wspomnieliśmy, ich przeznaczenie to praca w suchym, bezpiecznym środowisku. Typowy przewód obsługuje niższe napięcia niż kabel, co warto mieć na uwadze, zabierając się do podłączania sprzętu.

Połóżmy tutaj nacisk na słowo "typowe" - jeżeli naprawdę potrzebujesz, znajdziesz też przewody specjalnie stworzone do działania przy wysokim napięciu. W standardowych warunkach domowych jednak zasada dotycząca niższego napięcia w porównaniu do kabla raczej się sprawdza.

Kable: na co pozwala lepsza izolacja i wytrzymałości kabli?

W przypadku wyposażenia audio kable stosuje się przede wszystkim do połączeń zewnętrznych — między urządzeniami, kolumnami czy mikserami. Są niezbędne, gdy sygnał biegnie na dłuższe odległości, co niezbyt dobrze wpływa na jakość dźwięku (chyba że kabel jest odpowiednio gruby). Mają solidniejszą izolację, często są też wyposażone ekranowanie chroniące przed zakłóceniami elektromagnetycznymi.

Mogą być również wzmocnione przed mechanicznymi uszkodzeniami. W praktyce oznacza to, że kable audio są trwalsze, odporniejsze i zapewniają czystszy przesył dźwięku w wymagających warunkach, np. na scenie, w studiu lub w instalacjach nagłośnieniowych. Typowy przewód nie ma szans w starciu z bandą rozszalałych muzyków po środkach wyskokowych, ale odpowiedni kabel jest w stanie przyjąć ich podskoki i kopniaki na klatę.

Poza sferą audio kable stosuje się tam, gdzie potrzebna jest większa odporność na warunki zewnętrzne i uszkodzenia — np. w ziemi, na zewnątrz budynków, w halach przemysłowych czy przy zasilaniu maszyn. Dzięki specjalnej szczelnej i mocnej budowie, gwarantowanej przez takie elementy, jak powłoka zewnętrzna, ekran lub pancerz, kable nadają się do pracy w trudnych warunkach, w tym w wilgoci, wysokiej temperaturze czy przy narażeniu na promieniowanie UV.

Podsumowanie, czyli pigułka wiedzy z branży elektrycznej

Kable a przewody: budowa

Podsumujmy szybko różnice w budowie kabli i przewodów. Przewód składa się z:

• żyły (lub żył) – wykonanej z miedzi lub aluminium,
• izolacji – warstwy z tworzywa sztucznego (np. PVC, PE), oddzielającej żyłę od otoczenia i chroniącej przed zwarciem.

Natomiast budowa kabla składa się na:

• jedną lub kilka żył roboczych – przewodzących prąd bądź sygnał, każda z własną izolacją,
• powłokę wewnętrznej i zewnętrznej – chroniących przed wilgocią, uszkodzeniami mechanicznymi i czynnikami zewnętrznymi,
• ekran (zazwyczaj, ale nie zawsze!) – zwiększającego odporność mechaniczną lub zabezpieczającego przed zakłóceniami elektromagnetycznymi,
• elementy wzmocnienia mechanicznego — mogą to być oploty czy nawet tzw. pancerze chroniące przed atakiem gryzoni.

Różnice te powodują, że:

1. Przewody są tańszym rozwiązaniem stosowanym raczej wewnątrz budynków i na krótkich dystansach.
2. Kable zapewniają ochronę przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz (w większości przypadków) ochronę przed zakłóceniami elektromagnetycznymi.
3. W związku z tym do uzyskania naprawdę dobrej jakości dźwięku audio niezbędne jest przynajmniej kilka porządnych kabli. Kabel jest również niezbędny, gdy wiesz, że planujesz podłączać sprzęty w różnych warunkach środowiskowych.

Gdzie takowych szukać? Najprostszym rozwiązaniem będzie zajrzenie na stronę naszego sklepu z okablowaniem HEARON (dawniej PCKLIPER). Znajdziesz tam znakomitej jakości markowe kable, dzięki którym bez problemu podłączysz swój sprzęt audio.